بزرگترین عروسی در ایران در سال 1394 در یکی از شهرهای استان ارومیه در شهر اشنویه برگزار شد 8 هزار نفر به استقبال عروسی دو دختر و پسر کورد اشنویه ای رفتند!

نقاشی های استاد عباس کمندی خواننده وپژوهشگر محبوب کرد

Gotinên Pêşîyan 10

Bi gur re dixwe, bi xwedî re sîne dike.
Bi gurmiste, dibeze sujine.
Bi guye xwe ve buye yek.
Bi heçeta (hinceta) kurke dixwe virike.
Bi kapekekî Uris nake.
Bi kere nikare dibeze kurtan.
Bi kevçiyan ve da berhev bi hesikan ve bela kir.
Bi kinco, were qunco, bi qerpalo here malo.
Bi kîrekî kulavî le dige.
Bi kulme, diçe direje.
Bi min xurto, li min xurto.
Bi penciruka li guye xwe ketiye.
Bi piye xwe kete tele.
Bi qîzanî mîr bu, bi jinanî pîr bu.
Bi quna ziya filitî.
Bi qune ketiye çala genim.
Bi qune, ketiye kodika jajerune.
Bi roj bilbil e, bi sev piskul e.
Bi roj kefene miriyan je dike, bi sev bulqe bulqa kuza ditirse.
Bi roj miriyan diselîne bi sev qurquroneka derî ditirse.

کوردهای کشور گرجستان

Gotinên Pêşîyan 9

Berdana jine, edeta dine.
Bere dest destan diso, pase dest serçavan diso.
Bere merezî bu îja terese jî lexist.
Bere pir bi gul bu, barane lexist sil bu.
Berf hatiye ku ling (de) bicemide.
Berf heliya, ling wesiya.
Berf jî spî ye, le kuçik di ser da pîsiye xwe dikin (dirîn).
Berf jî spî ye, le tam le tune ye.
Berî barane ba ye, berî mirine ta ye.
Beru da bizine, dest avete qarçike.
Beru ji qalike xwe banzda u got: "Magî devî çawa ye!"
Berxik spartine gur.
Bes hat sere maldaran, avetin sere feqiran. (jaran)
Bexdaye jî xurme zef in, ji me re çi ye?
Bexte pesîn, ware hesîn. (Bext bexte pesîn war ware hesîn.)
Beyî derî ji te ra vekiriye, heri re ji te ra vekirî ye.
Beyî mala me te bibînî hale me.
Bez spartiye pisîke.
Bi ava zemzeme (ve) sustine.
Bi çar destan ve girtiye.
Bi çavekî le nenere.
Bi destan da, bi lingan pey ket. (im)
Bi destekî nesustî li nav derket.
Bi desten xwe mala xwe xera kir.
Bi deve xwe kete belaye.
Bi deve xwe ve napeyive (xebernade)
Bi fita Hesene Hewerî.

 کُردهای کشور آذربایجان

آذربایجان- «در نتیجه سیاست های خصمانه اتحاد جماهیر شوروی علیه کُردها در ارمنستان، اغلب کُردهای این کشور به آذربایجان کوچ کرده اند و به صورت پراکنده و دور از هم زندگی می کنند که همین امر منجر به کمرنگ شدن فرهنگ و آداب و رسوم کُردی در میان آنان شده است.»

آموزش حروف کوردی-کرمانجی(E)

حرف  Ee در زبان کوردی کرمانجی ،معادل فارسی صدا اَ است.

pel

elok

ker

zebeŞ

Gotinên Pêşîyan 8

Bela xwe le digerîne.
Belaye newe newe, dema tu hatî li ser sera u li ser herdu çavan.
Belaye! Çaven res u belek min ji te re kildan e.
Belengaze aqile xwe ye.
Belengaze Xwede ye.
Benamuse ulme (ilme) xwe ye!
Bendera ku çelek ser bigere, ew çi bender e?
Bendike Ruto dudu ne, çave wî li min çave min jî li yekî (yeka) din e.
Benîste xwe cu ye, li netika xwe ve daniye.
Beqe çav da çeleke, zike we teqiya.
Ber barane revî, li zîpike qelibî.
Ber barene revîm, ber çortane ketim.
Ber defa be deng direqise.
Ber defa cuna direqise.
Ber ecela xwe ve diçe.
Ber ecele xwe direve.
Ber goste çuyî nakeve, ber serpiyan dikeve.
Ber kere re derbaz dibe, cehsike je didize.
Ber li serî, yan serî li ber (î), her serî we biske.
Berda sond dixwe.

Serdar Ortaç li xwe mikûr hat

(سردار اورتاش از کوردها طلب ببخش کرد)

سرداش اورتاش از مواضع خود عقب نشینی کرد و گفت"سالهاست ما کوردها راحساب نکردیم . من اومیدوارم یک خواننده کورد در مسابقه آهنگ کوردی بخواند.از اول همه من و دیگران باید از رفتار خودمون پشیمان باشیم.

Di tevîzyonekî taybet de di bernameya bi navê  Popstar  2013’ê de endamê jurî Serdar Ortaç, di sala 1999’an de di merasîma belavkirina xelata komeleya rojnamevanê magazînê de di derbarê Ahmet Kayada de hinek tişt gotibûn.Wan jî li salonê deng veda: “Ez ber bayê hinek insanan ketim.”
در برنامه تلویزیونی ویژه پاپ استار در سال 2013که سردار اورتاش یکی از اعضا هیئت ژوری بود از عملکرد خود نسبت به کوردها اظهار شرمساری کرد.

درخت و گیاه به زبان کوردی

Gotinên Pêşîyan 7

Bavo hun çima ker ker xebernadin?
Bavo, min bivirek dît. Got: "kane?" Got: "Min winda kir."
Baye hewana wî li ber çu.
Baz bi bazan, qaz bi qazan, mirîska kor bi dîke kulek ra.
Be are ji çi ar bike, we kume xwe tim xwar bike.
Be male, malxe male, neye male qeda sale.
Be malo, be xatî be xalo; bi malo, bi xatî bi xalo.
Be serî u be binî (ye).
Be zar u be ziman (e).
Bedewe çav kil kir, dile xortan tev kul kir.
Bedewe here, xer ji bazara te naye!
Behra sîn e, av te de nîn e.
Beje beje zimane te direj e.
Beje min hevale xwe ez bejim tu kî yî?
Bejin biriqî, dil xeriqî.
Bejn lal e, (bila) nebejin tiral e.
Bejn tît e, mal mecît e.
Bejn zer e, dil jehr e.
Bejna heyrane her kiras le te.
Bejna min sehr e, dile min jehr e.
Bela li sere (xwe) wî/ we vekir.
Bela xelke ji çol u çiyan te, ya min belengaze Xwede ji ber lingen min te.
Bela xwe je venake.

فرش دستبافت کوردی

قالی بافی و فرشبافی:

برای دیدن عکسهای دیگر به ادامه مطلب بروید

به ادامه مطلب..............بروید.....................

Gotinên Pêşîyan 6

Ba dere wî/we digire, ba vedike.
Ba ji zinar (teht) çi dibe?
Ba vî alî dixe, wî alî re debas dike.
Baçelmok (bi) sev digerin.
Bajarî, li erde narî.
Ban qul e, binban sil e.
Bane me yek ban e, yalik dest e, yek zozan e.
Banek e u bagurdanek e.
Bar ji ser xwe daveje.
Bar min naesîne, serbar min desîne.
Bar naçe ber kerî, ker diçe ber barî.
Baran disekine pey da (du re) ga cil dike.
Barana havîna, sil kir bine kulîna.
Barane erd sil kir, zîpike erd qul kir.
Bare kere li ser pista deve ye.
Bare xwe girtiye.
Barek dirav, yan barek derew?
Barek quran sond bixwe, kes je bawer nake.
Bav harsim dixwe, diranen kur disekihin.
Bav ji es te, kur je pirsa bajer dike.
Bav ji es te, kur saloxan dide.
Bav kustiye (ku) gore sond dixwe. (bixwe)
Bav rezek da law, law guslek tirî neda bav.

bi zarokên xwe re têkîliyek rastdeynin

(با کودکانتان کارهای درست انجام دهید.)

Bingeha pêwendiyeke baş a dayik û zarokê girêdayî tendûristiya psîkolojîka dayikê û tevgerên wê yên hember zarokê xwe re girêdayî ye.

(اساسا ارتباط خوب مادر و کودک لازمه تندرستی فیزیکی مادر و تدابیر او در رابطه با کوردک است)

Pispor ji bo têkîliyeke baş a di navbera dayik û zarokan de pêşniyarên wiha dikin;

(دانشمندان به ارتباط خوب  بین مادر و کودک این پیشنهادها را می کنند:)

Gûhdarî bikin û bêbersiv nehêlin

(گوش بدید و به درستی جواب بدید.)

Sînorê rêzê zelal bikin; Wek mînak eger hûn wexta bikevin odeya wî/wê li derî lêxin wexta ev jî bikeve odaya we wê deriyê we bixe. Li ser detayên wisa biçûk baldar bin.

(مرزهای اعمالتان را آشکار کنید،مثل این که اگر شما می خواهید وارد اتاق خواب او شوید در بزنید او هم وقتی بخواهد وارد اتاق شما شود در می زند. روی این کارهای کوچک ،تربیتی هوشیار باشید)

Nerm bin lê bibiryar bin: Wexta hûn zarokê xwe re dibêjin na ger ew pir zêde hêrs dibe û paşve gav navêjin, bibiryar bin lê dîsa jî nerm tevbigerin.

(در مقابل کارهایتان انعطاف پذیر باشید:وقتی شما به کودکانتان می گوید نه،او زیاد ناراحت می شود ولی شما از از موضع خود عقب نشینی نکنید"بازهم نسبت به عملکرد خود در مقابل کودک انعطاف پذیر باشید.)
 

موسیقی و رقص کوردی

يكي از جاذبه‌هاي مهم، ارزشمند و نشاط انگيز منطقه ، موسيقي ، آواز و رقص كردي است، موسيقي و رقص كردي در ميان موسيقيهاي محلي سرزمين ايران ، يكي از اصيل‌ترين و قديمي‌ترين موسيقيها و كاملا آريايي است كه با گذشت قرون متمادي هنوز اصالت خود را حفظ نموده است
در تمام ريتمهاي رقص كردي حالتي از همداستاني ، يگانگي و بدن‌سازي وجود دارد، دستهاي رقصندگان در هم گره مي‌خورد، گامها همواره در يك مسير حركت مي‌كند و چنان متوازن است كه به رژه مي‌ماند . رقص کردی به حدی در ایران محبوبیت دارد که همه اقوام ایرانی از آن بهره می برند . در بسیاری از شهرهای ایران به خصوص شهرهای آذربایجان رقص کردی در عروسی ها مورد استفاده قرار میگیرد . پس از نواختن موسیقی کوردی در مراسمهای شادی - زن و کودک و پیر و جوان دست در دست یکدیگر ناخداگاه به اجرای رقص زیبای کردی میپردازند . امروزه این رقص مورد توجه بسیاری در ایران است . موسيقي كردي كه به مناسبتهاي مختلف و در زمينه‌هاي گوناگون حماسي، عزا، بيماري و جشنها اجرا مي‌شود، هر بيننده‌اي را به شور و حال و وجد مي‌آورد و همواره بينندگان را تحت تاثير قرار مي‌دهد . سازهاي اصلي كه در موسيقي كردي مورد استفاده قرار مي‌گيرند عبارتند از : دايره ، زرنا ( سرنا ) ، دوني ، ني انبان و تنبور. موسيقي كردي در پنج زمينه اجرا مي‌شود .

بسیاری از استادان موسیقی سنتی ایران کرد هستند زیرا کمتر از موسیقی بیگانه در داخل موسیقی سنتی کردهای ایران وارد شده است . افرادی مانند استاد شهرام ناظری ، یوسف زمانی ، کامکار ها ، مجتبی میرزاده ، سواره ایلخانی زاده ، محمد صدیق مفتی زاده، محمد کمانگر ، فریدون مرادی ، شکر الله بابان ، عثمان احمدی ، ابراهیم ستوده ، عابد سراج الدینی، روح الله خالقی و بسیاری دیگر

اسب کورد

هنر اصلی اقوام کهن ماد که سوارکار جنگجو هم بودند، پرورش اسب بود که مایه شهرت جهانی آنان شده بود. مادها به اسب اسپه می‌گفتند امروزه در زبان کردی که به اسب واژه «اسپ» اطلاق می‌شود نشان از ماندگاری این کلمه در زبان کردی است.

اسب کرد پیشانی عریض دارد، کمی برجسته و مسطح، بینی‌اش ناصاف و با انتهایی برجسته، گوش‌ها کوچک‌تر از اسب ترکمن، چشم‌هایی گرد با حدقه برجسته، گونه‌اش مشخص و گرد، اتصال گردنش به تنه بسیار قوی و حجیم است، معمولاً سرش را به طرف بالا می‌گیرد.

این موجود آرام و نجیب یالی پرپشت و ضخیم، کپلی بزرگ و قوی، سینه‌ای عریض و عمیق دارد و شکم استوانه‌ای و مدورش شکوه، جلال و جلوه خاصی به این نژاد از اسبی که از طول تاریخ ماد تاکنون با او آمده است.

به ادامه مطلب....بروید..................

؟Çawa derketiye holê Deq

 (خالکوبی چطور به وجود آمده؟)

Deq çi ye? Çawa derketiye holê û sedema çêkirina deqê çi bûye û çi ye? Divê mirov ewil bersiva van pirsana bide. Taybetiya deqê li cem Kurdan jî girîng bûye.

Bi rastî deq li gor civaknas û zanayan  xemilandina insanan e. Lê çavkaniya wê ji dîrokê vir de,  hîn jî nehatîye dîyar kirin.
Lê belê her tim ji bo lêkolîneran bûye mijareke balkêş. Li gor civaknasan danasîna deqê wisa tê kirin; deq, nîşaneya demên winda yên pîroz e û her wiha nivîsa ewil ya bav û kalan e. Di dîrokê de jî, xweş  xuyakirin, xemilandin, bawerî û kevneşopîyek e

 

 

به ادامه مطلب .........بروید................


 

Gotinên Pêşîyan 4

Avek sar di ser da vexwar.
Avek sar ser da kir.
Avete pas guhe xwe.
Avriyen tirs daveje.
Ax u avayî nav u nandayî.
Axa gote Mirtib: "Eze te xim" . Mirtib got "Axaye min eze runim."
Axa ji xulame xwe re got, xulam ji kuçike xwe re got, kuçik jî ji dela
(teriya) xwe re got.
Axa li kefe ye, mal maye li bin berfe ye.
Axa li kefe ye, xulam di nav zicre ye.
Axaye be xulam e.
Axaye me Bil e xwere me ser kul e.
Axaye me bu Pilo, sîva kere me bu çilo.
Axaye me Om e, xwelî li sere me kom e.
Axaye min wax çave min kor bin ji bo hespe boz.
Axayî bi xulam e, xulamî bi olam e.

Agir berda kayê û xwe da aliyê bayê.
Agir bi agir venamire.
Agir di kevnebizûtan de dimîne.
Aşê dînan bê av digere

zarokên lawikli ser yên keçik negrin

Xwûşk û bira car caran li hev nakin.
 Lê dema ku zarokên lawik li yên keçik zordestîyê bikin, dibe ku  ew çax pirsgirêkên mezin were jîyîn. Psîkologên pispor li ser vê dibêjin ku, divê di nava malbatê de her kes cihê xwe zanibin. 

Di nava zarokên keç û law de lihevnekirin her dem çêdibe. Bi teybetî jî birayên mezin car caran zordestîyê li xwûşkên xwe dikin. Li ser cil û bergên wan, çûn hatinên wan nirxandinan dikin. Ev jî dibe sedema şer.
Ev rewş jî li ser keçan xwe wekî nexweşîyên psîkolojîk, hevaltîyên nebaş nîşan dide.  Pispor diyar dikin ku , divê sînor û  hevkêşîyên  di navbera zarokên keç û lawik de baş  damezrînin. 

Divê dê û bav li hember zarokan bi hev re tevbigerin.  Di mijarên têkilîyên zarokan de divê  him piştigirîyê bidin wan û him jî  li hember wan demokratîk bin. Bila her dem wekhevîyê di nava wan xin.

فرزند پسر را دست بالاتر از فرزند دختر نگیرید!

باید که مادر وپدر در مقابل فرزندان باهم متحد(یکدل ویکرنگ)باشند.در مسئله رابطه بین فرزندان هم از آنها پشتیبانی کنندوهم در مقابل آنها رفتاری دموکراتیک(آزادی+مقررات وضوابط)داشته باشند.بایر در هرزمان بی آنها باهم سازگاری را ایجاد کنند.

Jiyana hevbeş di civakê de weke yek ji pirsên girîng û çarenivîssaz di jiyana mirovan de tê hesibandin û di warên cur bi cur de ketiye/dikeve ber lêkolîn û dahûrandinê. Yek ji van waran, temenê zewacê ye ku dikare encamên nifûsî, civakî û pîskolojîkî tevî xwe hebe.

((یک زندگی خوب در جامعه یکی از مسائل مهم و سرنوشت ساز در زندگی انسان ها به حساب مییاد و وارد بخش های(زندگی )مختلفی شده است/وجزو چالش برانگیز ترین و ریز نکته ترین مسائل است.

یکی از این بخش هابحث ازدواج است که دارای تاثیرات نفوسی(روحی)اجتماعی وفیزیولوژیکی در خود میباشد.))

Hewî – yanî anîna hevjîna duyemîn bo ser hevjîna yekê – kevneşopiyeke ku hîn jî di nav civaka kurdî de zindî ye.

((هوو _یعنی آوردن همسر دوم بر سر همسر اول_یک فرهنگ قدیمی است که همچنان در بین جامعه کردها پایدار و زنده است)).